Ποια Ελλάδα και σε ποια Ευρώπη...

Διάγραμμα με την εξέλιξη της σχέσης εμπιστοσύνης/δυσπιστίας των Ελλήνων πολιτών στον θεσμό της ΕΕ, από το 2009-2012, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου.

Στην Ελλάδα γνωρίζουμε ότι το κράτος που θέλουμε είναι αυτό της αξιοκρατίας και όχι της κομματοκρατίας, της διαφάνειας και όχι της διαπλοκής, της δημιουργικής και ανεξάρτητης παραγωγικότητας και όχι των κάθε λογής κρατικοδημιούργητων παρασιτισμών. Όπως γνωρίζουμε, ότι τελικά, το ποιοι θα εφάρμοζαν τα αναγκαία κι αυτονόητα για να πετύχουν αυτούς τους στόχους αναλογεί και στο πόσοι στην επικράτεια θα «ανέχονταν» ένα κράτος δικαίου και αξιοκρατικό. Αλλά σήμερα το τι κράτος θέλουμε σε εθνικό επίπεδο συνδέεται αναπόφευκτα και με το ποια Ευρώπη θέλουμε...

Ο όρος «ευρωπαϊκή κόπωση» που αναφέρθηκε σε ομιλία του κ. Μπαρόζο, αντανακλά τις επί μέρους «κοινωνικές κοπώσεις» σε εθνικό επίπεδο και όλες μαζί αφηγούνται την νέα πραγματικότητα σε πολλές σελίδες αβεβαιότητας, ανεργίας, ανισότητας, βίας και αυταρχισμού, προοδευτικά για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Οι λύσεις πράγματι δεν είναι μόνον εθνικές. Αλλά σε κάθε περίπτωση το πού πάμε συνδέεται με το ποιος και πώς αποφασίζει, με το ποιος και πώς πράττει, με το ποιος ελέγχει ποιον και πώς. Και όλα αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα συνδέονται με τα διαθέσιμα αποθέματα πολιτικής σκέψης, αποφασιστικότητας και κοινωνικής ευαισθησίας.

Στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και ελλείψει δημιουργικών και πειστικών απαντήσεων για το παρόν και το μέλλον των Ευρωπαίων πολιτών, τόσο από τα κεντρικά θεσμικά όργανα της Ευρώπης όσο και από τις εξαρτώμενες εθνικές κυβερνήσεις, ένα πρωτόγνωρο κύμα δυσπιστίας εξαπλώνεται στην ΕΕ των 27 και φυσικά με έντονα ιδιαίτερο τρόπο στις χώρες της Περιφέρειας, που βιώνουν τις συνέπειες των γερμανικών μεθόδων της λιτότητας και του αυταρχισμού σαν μέσων για την Ευρωπαϊκή «ολοκλήρωση», που πλέον εφαρμόζεται σε βάρος της δημοκρατίας, του κοινοβουλευτισμού και της συνταγματικής νομιμότητας.

Αλλά αυτό το κύμα της δυσπιστίας και του σκεπτικισμού για την βιωσιμότητα και τις προοπτικές της ΕΕ δεν περιορίζεται στον αδύναμο πόλο του «Νότου», αλλά επεκτείνεται και στον ισχυρό πόλο του «Βορρά» και την ίδια την Γερμανία. Δεν είναι τυχαία η ταχεία αύξηση των ποσοστών του νεοϊδρυθέντος ευρωσκεπτικιστικού κόμματος «Εναλλακτική για την Γερμανία» που πιθανολογείται ότι μπορεί να πιάσει και διψήφια ποσοστά στις Γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Χρησιμοποιώντας την διαδραστική μηχανή αναζήτησης από την ιστοσελίδα του Ευρωβαρόμετρου, συγκεντρώσαμε τα στοιχεία του παρακάτω Πίνακα, στον οποίο παρουσιάζονται τα ποσοστά από την μέτρηση των τάσεων εμπιστοσύνης/δυσπιστίας των Ευρωπαίων πολιτών στην ΕΕ από 5 χώρες της Περιφέρειας, τις γνωστές σαν PIIGS  και από τις 4 χώρες του λεγόμενου «Γερμανικού Βορρά», για την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2009 μέχρι τον Μάϊο του 2012.

Πίνακας. Τάσεις εμπιστοσύνης και δυσπιστίας στην ΕΕ (στοιχεία από το Ευρωβαρόμετρο) 

ΧΩΡΑ	ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΑΣΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ/ΔΥΣΠΙΣΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ   (ΑΠΟ 11/2009 ΜΕΧΡΙ 05/2012) (%)
	Νοέμβριος 2009		Ιούνιος 2010		Μάϊος 2011		Νοέμβριος 2011		Μάϊος 2012
	ΝΑΙ	ΟΧΙ	ΝΑΙ	ΟΧΙ	ΝΑΙ	ΟΧΙ	ΝΑΙ	ΟΧΙ	ΝΑΙ	ΟΧΙ
ΕΛΛΑΔΑ	60	38	42	56	32	67	29	68	19	79
ΓΕΡΜΑΝΙΑ	44	43	37	54	35	55	30	57	30	61
ΙΣΠΑΝΙΑ	56	35	43	44	39	49	30	62	21	72
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ	62	24	45	47	44	46	31	56	31	63
ΑΥΣΤΡΙΑ	47	45	41	52	45	50	34	59	33	61
ΙΡΛΑΝΔΙΑ	47	35	44	43	44	39	24	60	32	56
ΙΤΑΛΙΑ	52	32	42	41	42	40	32	49	22	62
ΟΛΛΑΝΔΙΑ	60	31	53	39	50	40	42	51	39	54
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ	55	39	50	44	53	43	44	50	41	55

 (ΝΑΙ: «τείνω να εμπιστεύομαι» - ΟΧΙ: «τείνω να μην εμπιστεύομαι», με έντονο κόκκινο τα ποσοστά όπου αντιστράφηκε η σχέση εμπιστοσύνης/δυσπιστίας) - Πηγή: Eurobarometerinteractive search system

Μια ενδιαφέρουσα διαπίστωση είναι ότι στην συγκεκριμένη περίοδο που ξεδιπλώνεται η οικονομική κρίση, η μεταστροφή της κοινής γνώμης αυτών των χωρών όπως αυτή εκφράζεται με την αντιστροφή στη σχέση εμπιστοσύνης/δυσπιστίας, συμβαίνει με μοιρασμένο και αναλογικό τρόπο, χρονικά και ποσοτικά, και ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση της χώρας. Μάλιστα οι πιο πρώιμες αντιστροφές με τις ευρύτερες αποκλίσεις συμβαίνουν ταυτόχρονα στον πιο αδύναμο και τον πιο ισχυρό κρίκο, την Ελλάδα και την Γερμανία.

Η χρονική περίοδος της αντιστροφής του κλίματος υπέρ της δυσπιστίας συμβαίνει το πρώτο εξάμηνο του 2010 για την Ελλάδα, την Γερμανία, την Ισπανία, Πορτογαλία και την Αυστρία και σχεδόν ένα χρόνο μετά, το δεύτερο εξάμηνο του 2011, για την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Φινλανδία.  Το πρώτο εξάμηνο του 2012 η χώρα μας παρουσίαζε το υψηλότερο ποσοστό δυσπιστίας (79%) στην ΕΕ των 27. Τα στοιχεία δείχνουν ότι όσο πιο γρήγορα γινόταν η αντιστροφή της σχέσης τόσο υψηλότερα ήταν και τα τελικά ποσοστά υπέρ της δυσπιστίας.

Ωστόσο αυτή η δυσπιστία στο θεσμό της ΕΕ δεν φαίνεται να έχει ακόμη πλήξει με ανάλογο τρόπο και την αίσθηση της Ευρωπαϊκής ταυτότητας που οι πολίτες διεκδικούν και αξιώνουν για τον εαυτό τους. Έτσι παρά τα δεινά και τους διαχωρισμούς της κρίσης εξακολουθούν να νιώθουν Ευρωπαίοι με κοινή μοίρα και έτσι να αναζητούν μια συλλογική ταυτότητα, οικονομική και πολιτική, αλλά σε διαφορετικές βάσεις από αυτές για τις οποίες σήμερα δυσπιστούν. Μετρήσεις του Ευρωβαρομέτρου για το δεύτερο εξάμηνο του 2012, έδειξαν ότι οι Ισπανοί εξακολουθούν να αισθάνονται Ευρωπαίοι σε ποσοστά ανάλογα με τους Γερμανούς(73% έναντι 74%), οι Ιρλανδοί με τους Ολλανδούς (69% έναντι 67%) και οι Πορτογάλοι με τους Αυστριακούς (59% έναντι 63%).

Αλλά η εικόνα για την χώρα μας είναι διαφορετική. Ούτε ο 1 στους 2 πολίτες δεν αισθάνεται πλέον Ευρωπαίος (46%).  Η ρήξη των δεσμών της χώρας με την Ευρώπη των Γερμανικών δεσποτικών και οικονομικών εμμονών, μοιάζει να γίνεται μια πορεία μη αντιστρεπτή. Αν αυτές οι εμμονές δεν αποδειχθεί ότι θα λειανθούν στις εκλογές του Σεπτεμβρίου τότε ερωτήματα του τύπου «Ποια Ελλάδα και σε ποια Ευρώπη» θα γίνουν οι αναγκαστικοί και κύριοι πόλοι συσπείρωσης κινημάτων «εναλλακτικών» ανάλογων εκείνων που αναπτύσσονται σήμερα ταχύτατα στην Γερμανία. Κινήματα που το αναχρονιστικό, αλλά και διάτρητο πολιτικό μας σύστημα δεν θα μπορέσει ούτε να ενσωματώσει, ούτε να συγκρατήσει...

Δ. Τρικεριώτης (Follow on Twitter)