Xωρίς εναλλακτική: από την Θάτσερ στην Μέρκελ και την δική μας εκδοχή…

Το '10, το '11 και το '12  χαρακτηρίστηκαν σαν χρονιές για τις οποίες δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Και αυτή η τρέχουσα χρονιά, απρόβλεπτου βάθους ανέχειας και δυστυχίας για πάρα πολλούς Έλληνες, δεν δείχνει να αποχαρακτηρίζεται, αλλά αντίθετα μπαίνει ως να επρόκειτο η ζωή μας να εξελίσσεται για πολλά χρόνια ακόμα με αυτόν τον επιθετικό προσδιορισμό: «χωρίς εναλλακτική». Σαν μια κατάσταση του παραλόγου, κατά την οποία από την αρχή, σε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, και άρα ούτε ανάγκη για συζήτηση και επιχειρηματολογία στη συνέχεια…

Με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, το οικονομικό μοντέλο, από την Θάτσερ μέχρι την Μέρκελ, κατευθύνεται και υλοποιείται μέσα από τις συνταγές της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, που στις συνθήκες της σημερινής κρίσης εφαρμόζονται με ωμό, κυνικό και συχνά απάνθρωπο τρόπο σε βάρος των αδυνάμων, χωρίς στην ουσία να θίγεται η κορυφή της πυραμίδας, όσο διεφθαρμένη και αντιπαραγωγική αυτή κι αν είναι. Αυτό συνιστά το διαχρονικό τίμημα του «χωρίς εναλλακτική, από το «There-Is-No-Alternative» της Θάτσερ, που αποτέλεσε και το παρατσούκλι της ως «ΤΙΝΑ», μέχρι το «alternativlos» της Μέρκελ, που αποτελεί και επίσημο νεολογισμό στη γερμανική γλώσσα από το 2010.

Αλλά σε ό,τι μας αφορά αυτή η αλήθεια δεν περιγράφει τι ακριβώς συμβαίνει. Ούτε η κρατικοκεντρική κομματικοκρατούμενη μεταπολίτευση, ούτε η σημερινή φοροεισπρακτική και συνεχιζόμενη πελατειακή συνταγή λειτούργησαν ποτέ σαν νεοφιλελεύθερο μοντέλο στην οικονομία. Η ιδιωτική πρωτοβουλία είτε ελεγχόταν μέσα από το παρασιτικό δίκτυο τραπεζών-ΜΜΕ-πολιτικών – που ακόμη και τώρα συνεχίζει να οργανώνεται – είτε παρέμενε περιθωριακή και διωκόμενη, όπως σήμερα, που πλέον αποτελεί είδος δραστηριότητας υπό εξαφάνιση. Αυτές οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν ποτέ να προκαλέσουν ανάπτυξη, που θα στηριζόταν έστω σε ένα ακραίο νεοφιλελεύθερο μοντέλο.

Όταν λοιπόν εμείς μιλούμε για έλλειψη εναλλακτικής πρότασης δεν εννοούμε μόνον αυτό που σημαίνεται με τον όρο «χωρίς εναλλακτική» σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού. Για μας, πρώτα και κύρια, «χωρίς εναλλακτική» νοούνται και εξακολουθούν να είναι η πολιτική διαφθορά και η απροκάλυπτη διαπλοκή, που δηλητηριάζουν τη δυνατότητα για ανεξάρτητη συλλογική δημιουργική δράση και συνθλίβουν την ατομική παραγωγική πρωτοβουλία.

Αν δεν δώσουμε απάντηση και προοπτική σε αυτά τα ιδιαίτερα αδιέξοδά μας, δεν θα μπορέσουμε να απαντήσουμε και στο γενικό αδιέξοδο, που έχει να κάνει με τον ιδεολογικό εγκλωβισμό της κοινωνίας σε μια κατάσταση που, όπως υποστηρίζει ο Χένρικ Μπρόντερ «είναι χωρίς εναλλακτική όχι επειδή είμαστε πεπεισμένοι ότι είναι σωστό, αλλά γιατί το σημείο χωρίς επιστροφή έχει ξεπεραστεί». Ωστόσο, το πραγματικό δικό μας σημείο καμπής ακόμη δεν έχει ξεπεραστεί. Και αυτό μας δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, αν το αξιοποιήσουμε.

Δ. Τρικεριώτης(Follow on Twitter)